Review: Pentax 645Z
Sinds enkele jaren is er in de digitale spiegelreflex-wereld van camera’s een regelrechte wedren bezig aan megapixels. Waar een top-dslr camera tot 3-4 jaar geleden met moeite 10 megapixels had, komen tegenwoordig paradepaardjes op de markt met 50 megapixels (denk hierbij maar aan de recent uitgebrachte Canon 5DS). Dit zijn waarden die dicht aanleunen bij een middenformaat camera waar een (klein) gedeelte van de professionele fotografen bij zweert.
Pentax lanceerde recent het model "645Z” die de sensor van een middenformaat camera bevat en toch het gebruiksgemak van een dslr heeft. Ik kreeg de mogelijkheid om deze uitgebreid uit te testen tijdens mijn fotoreis naar IJsland. 
Sensor
Sommige mensen staren zich blind op de megapixels, maar er is ook nog zoiets als het formaat van de sensor. DSLR-sensoren hebben een formaat van 36x24mm waar de digitale middenformaat camera’s een maat groter zijn: 44X33mm (recent zelfs 53.7x40.4mm met de nieuwste Phase One IQ3 met 80 miljoen pixels). De Pentax 645Z heeft het grote voordeel van 51 megapixels te verdelen over de grote 44x33mm sensor.
Gebruiksgemak
Van zodra ik de camera met de lenzen en toebehoren ontving, ben ik aan de slag gegaan met fotograferen. Vooraf had ik veel gelezen, maar ik had natuurlijk nog geen praktijkervaring met Pentax. Moet toegeven dat het misschien het allereerste moment wat wennen was, maar snel kon ik alle knopjes linken aan hun functie en werkte de camera erg vlot. Misschien zelfs dat gebruikers van een ander model van Pentax hiermee al veel minder moeite hebben. 
Als je de camera voor de eerste maal te zien krijgt, ziet er nogal groot uit (156x117x123mm), maar in de praktijk valt dat erg goed mee. Het is eerder het gewicht (1550gr) waar ik persoonlijk meer moeite mee had. Groot was dat probleem niet, want meer dan 95% van mijn beelden werden op statief gemaakt, maar je moet dus wel weten dat je dit type camera niet moet meenemen als je licht wil reizen, dat is wel duidelijk.
Bij een Nikon-dslr hoef ik niet na te denken wanneer ik door de zoeker van de camera kijk. Ik zie dan direct alle cijfers en functies staan. Bij deze zoeker was dat even wennen. Zolang je er recht voorzit, is er geen probleem, maar als de camera op statief staat laag bij de grond, kon ik meermaals niet alles zien. Misschien is dit opgelost door een hoekzoeker, maar dat heb ik niet kunnen uittesten omdat deze niet bij de test-kit zat.
Kantelbaar schermpje
Het is niet direct een baanbrekende functie, maar bij de erg lage standpunten is het kantelbare 3,2” scherm erg leuk. Alle info op het scherm kantelt mee als je het scherm draait. Tijdens het fotograferen in “Live-View modus” heb ik wel de indruk dat het scherpstellen vrij traag gaat, in ieder geval trager dan in de normale modus. 
Beeldkwaliteit
Mijn absolute reden om voor de Pentax 645Z te kiezen is zeker de beeldkwaliteit. Vanaf de eerste beelden, recht uit de camera, was ik omvergeblazen! Genieten met een grote “G” … Het niveau van detail en scherpte zorgen in combinatie met de 51 megapixels dat je echt verstelt staat hoever je kan inzoomen. Zelfs op 100% ingezoomd, kan je nog alle details zien en bewerkingen uitvoeren. Een waar genot! 
Dynamisch bereik
Een groot voordeel van een middenformaat camera is het dynamisch bereik. Normaal kan je bij een dslr zo’n 2 stops over- of onderbelicht gegevens terughalen, maar hier kan je tot 5 stops gaan en nog steeds een erg behoorlijk resultaat hebben.
Lichtgevoeligheid
Een pijnpunt van traditionele digitale middenformaat camera’s is het gebruik van hoge iso’s. Vaak worden deze op iso 50 (of max 100) gebruikt omdat er anders teveel ruis in de foto’s komt. Als je traditionele middenformaat camera’s in de studio gebruikt, is er geen probleem. Wil je echter gebruik maken van iso 400, 800 of nog hoger, ga je erg veel ruis ontwikkelen. Deze Pentax 645Z is hierbij een erg grote uitzondering. Door het gebruik van een Sony CMOS sensor biedt het de voordelen om op hoge lichtgevoeligheden te fotograferen. Tot iso 6400 kan je gerust fotograferen met een bruikbaar resultaat. Ga je nog hoger, dan krijg je niet alleen erg veel ruis en een kleurzweem in je foto’s. Maar eerlijk gezegd vind ik 3200 al hoog genoeg.
In noodgevallen kun je een foto op hogere lichtgevoeligheden (de camera gaat tot iso 204800) ook wel gebruiken, maar je zal deze zwaar moeten bewerken.
Praktijk
Na alle theorie is het tijd om jullie wat meer te vertellen over mijn ervaringen met deze camera en het ijselijke IJsland … Temperaturen tot -16°C. met harde wind!
Voor deze reis had ik dus een test-kit ontvangen die buiten de Pentax 645Z body ook nog een 55mm f/2,8 AL (IF) SDM AW bevatte, een 90mm Macro f/2,8 ED AW SR, een ontspankabel CS-205 en 2 extra batterijen. Aangezien er bij de testkit geen groothoeklens zat, heb ik ook mijn eigen Nikon D800 met Nikon AF-S 16-35mm F/4 lens meegenomen. Om elke bewegingsonscherpte uit te sluiten, nam ik ook de Gitzo 5541LS carbon statief met Markins Q20 balhoofd mee.
Voor IJsland heb ik, tesamen met een vriend, een route uitgestippeld langs de zuidelijke kust van het eiland. Vertrekkende van de luchthaven in Keflavik helemaal tot Höfn (of zoals de lokalen het zeggen “Hopn”) reden we een kleine 600km.
De eerste dag was het grijs en beslisten we toch om erop uit te trekken richting “Golden Circle” met hoogtepunten zoals de Geysir & Gullfoss. Gepakt en gezakt verkenden we de eerste geisers en watervallen. Al na een uurtje of 2 merkte ik dat ik eigenlijk maar 1 camera gebruikte: de Pentax met de 55mm (wat maar 32mm op kleinbeeld is).
De daarop volgende watervallen werden dus afgewerkt met telkens een beetje minder materiaal. Eerst met de rugzak in de auto en tweede camera over de schouder en later zelfs zonder een tweede camera. De 90mm macro heb ik wel blijven meenemen in het geval dat ik iets meer wou inzoomen dan de 55mm me toeliet.
Het gebruik ter plaatse van de Pentax was eigenlijk best eenvoudig, zelfs met een paar dikke handschoenen aan. Buiten de bekende driehoek van diafragma, sluitertijd en iso verander je aan de instellingen niet zo veel tijdens het fotograferen.
Tijdens het fotograferen laag bij de grond heb ik wel vaak gebruik gemaakt van de Live View functie met het kantelbare schermpje. Scherpstellen is vrij traag in deze modus.
Dit type van fotografie (landschapsfotografie) vereist geen snelle reeks van foto’s en misschien maar gelukkig ook. Theoretisch trekt de Pentax 3 foto’s per seconde, maar het is (naar mijn mening) daarvoor niet bedoeld. Je neemt hiermee echt de tijd om alles mooi te bekijken en uit te meten alvorens de foto te maken. Dan druk je af en komt er een zalig geluid van de sluiter die bijna verslavend werkt. Als je een dagje fotograferen achter de kiezen hebt, merk je al snel dat je geheugenkaartjes snel vol geraken wat maar bewijst hoe verslavend deze fotografie wel is.
De Pentax werkt met 2 SD(XC) geheugenkaart sloten welke ik goed heb kunnen gebruiken. Aangezien ik zelf vooral CF of XQD kaarten gebruik, had ik enkel 2 kaarten van 32GB bij de hand en deze waren tegen de avond zo goed als vol! Een raw-foto van deze Pentax is al snel 70MB, maar er waren uitschieters bij tot 180MB … Mocht ik dus dit type camera kopen, zou een investering in 2 deftige SD kaarten van 64GB geen overbodige luxe zijn. 
Even iets meer over de lenzen. Zoals reeds eerder gezegd heb ik geen groothoeklens ontvangen, maar wel een 55mm f/2,8 en een 90mm Macro f/2,8.
De 55mm is een zalige lens. Het is misschien iets te veel groothoek om als portretlens te gaan gebruiken, maar voor reportagefotografie of fotografie van landschappen zoals in mijn geval, bleek deze lens een perfecte reisgezel. Compact en niet te zwaar. De voorste lens is perfect recht waardoor je dus ook gebruik kunt maken van filters indien je dit wenst. Hiervoor heb je filtermaat 67mm nodig.
De 90mm macro is een blok degelijkheid, maar tevens ook een zwaargewicht (letterlijk dan!). De lens is op zichtzelf al redelijk groot, maar met de zonnekap erop is deze bijna zo lang als mijn 70-200mm lens. Buiten het formaat en gewicht is het een lens die je prachtresultaten geeft. Ik ben normaal niet zo gek van macrofotografie, maar hiermee kan je je echt uitleven gedurende uren op eenzelfde plek. Als ik eerlijk mag zijn, denk ik dat mijn mooiste foto’s tijdens deze reis, met deze lens gemaakt zijn. Wil je de lens aanschaffen, ga je wel diep in je geldbeugel mogen tasten … Deze lens gaat voor 3800€ over de toonbank. 
Afdrukken
Wil je graag een foto groot afdrukken, dan zit je met dit type camera echt goed. Eén enkele foto afgedrukt op 300dpi is al 60x40cm. Wil je afdrukken op 220dpi dan heb je zonder vergrotingen al een 90x60cm. De panorama’s die ik gemaakt heb door 24 portretfoto’s aan elkaar te plakken, gaven een eindresultaat van een beeld van meer dan 1GB die geprint werd op 3,65m op 65cm (300dpi) of voor diegenen die er hun living mee willen behangen: 11x2m (100dpi) 
Prijs
De grootste struikelblok voor het aankopen van een middenformaat camera is voor veel fotografen de prijs. Camera’s als een Phase One iQ3 kosten je al snel over de 30.000€. Hier heeft Pentax een erg groot voordeel, deze kost je “maar” 8.000€. Dit is nog steeds een stuk meer als een dslr, maar de voordelen van een grote sensor zijn ook niet te onderschatten. Daarbij moet je dan de hogervermelde prijzen van de lenzen tellen.
De Pentax 645Z body kan je los kopen, maar ook in pakket met de Pentax 55mm f/2,8 AL (IF) SDM AW. Los kost de lens 1390€, in een pakket met de body betaal je maar 1000€. De Pentax 90mm Macro f/2,8 ED AW SR kost je al snel 3800€!
Met vriendelijk groeten,
Sven Michiels
Link naar mijn IJsland foto's: HIER
