Tijdens een fotografie reis naar het Bayerischer Wald eerder dit jaar, ontdekte ik dat er meer-en-meer fotografen afstappen van de bekende schommelkoppen en gebruik gaan maken van een zogenoemde “Fluid Head” of in het Nederlands ook wel "videokop" genoemd omdat deze voornamelijk voor videocamera’s gebruikt worden. De originele “Fluid heads” waren olie gedempte koppen welke je vandaag alleen nog kan terugvinden in de hele dure merken zoals “Sachtler”. We spreken dan al snel over 5000€ tot het dubbele voor de kop alleen.
De meeste fotografen met zware telelenzen stappen af van de gekende Wimberley of Jobu-Design schommelkoppen door de trillingen, welke bewegingsonscherpte geeft op je foto’s. De Belgische importeur van Manfrotto, HOTZ, was zo vriendelijk de 2 nieuwste telgen MVH502AH & MAV504HD uit te lenen voor een uitgebreide test.
Beginnen doe ik graag met een korte uitleg over het materiaal dat ik gebruikt heb tijdens deze test. Ik heb beide koppen gemonteerd op mijn Gitzo GT5541LS statief. Dit statief is de voorganger van het huidig neusje van de zalm, de GT5542LS, welke beide carbon statieven zijn met een erg hoge draagkracht en eveneens een erg hoge stabiliteit. De lens en camera die ik gebruikte, waren de Nikon AF-S VR 400mm F/2,8 & Nikon D4S. Deze laatste 2 hebben een totaalgewicht van net geen 6kg. Eenmalig heb ik ook de Nikon AF-S VR II 300mm F/2,8 gebruikt.
De reden dat ik in deze review af en toe een vergelijking maak met Wimberley, is omdat ik zowel de WH-200 schommelkop (REVIEW) gebruik als de SK-100 Sidekick (REVIEW). De vergelijking is dus absoluut niet om afbreuk te doen aan deze fantastische producten.
Terug naar de review: Gaat de grote broer “504HD” het makkelijk halen of is de compactere 502 toch handiger op het werkterrein?
Verpakking:
Hoewel het geen doorslaggevende factor is bij de aankoop van dergelijk professioneel materiaal, vind ik het toch altijd fijn om te zien of een leverancier aandacht besteed aan een goede verpakking. Hierin kunnen we erg kort zijn: Manfrotto zorgt voor een stevig uit de kluiten gewassen doos met een mooi ontwerp met daarin een vrijwel volledig gemonteerde kop en een basishandleiding. Buiten de arm om de kop te bedienen, zit alles gemonteerd, zowel voor de 502 alsook voor de 504.
Maten en gewichten:
Als we het hebben over de omvang van de koppen en vooral het gewicht, dan merk je al snel een stevig verschil. De 502 weegt zo’n 1700gr en de 504 geeft 2900gr aan op de weegschaal. Vooral met de 504 op je statief gemonteerd, merk je onmiddellijk dat je hiermee niet een hele dag kan gaan trekken in de bergen.
De omvang is mogelijks nog groter. Doordat de 502 een “flatbase” kop is (later meer hierover), is deze al direct een héél stuk kleiner dan de 504. De kop zelf is ook een stukje kleiner dan de 504, maar daar is niet zo’n groot verschil. 
Monteer je standaard dergelijke koppen op je statief om vervolgens op pad te gaan, dan wordt je huidige statieftas wellicht te klein. Verschillende merken hebben hiervoor een aangepaste tas. Zo kan je bij Gitzo kiezen tussen de GC4101 & GC5101 (afhankelijk of je telkens de bedieningsarm wil demonteren of niet). Manfrotto heeft een 7-tal tassen met verschillende lengtes, gaande van 70cm lengte tot 120cm.
Bouw:
Hoewel ik van mening was dat de meeste professionele videokoppen identiek waren, heb ik met deze test toch gemerkt dat er wel degelijk veel verschillen zijn. Zo is er tussen de twee modellen die ik getest heb, al een groot verschil in de bouw. De 502 is een “flatbase” wat wil zeggen dat je deze zonder veranderingen aan je statief kan monteren. De 504 is een ander verhaal. Hiervoor diende ik uit mijn Gitzo statief de bovenste plaat te verwijderen (bij de aankoop van je statief heb je hiervoor het juiste gereedschap gekregen) en een 75mm plaat in de vorm van een kom te plaatsen. Voor de 5-series van Gitzo moet je dan een GS5321V75 aanschaffen. Als je een ander statief hebt, kan het zijn dat deze adaptor plaat verschillend is. Best dus even informeren bij je fotografie speciaalzaak. Met deze kop in je statief te plaatsen, creëer je eigenlijk een soort “levelling base” waardoor je de kop alleen perfect waterpas kan zetten. Dit is echter wel beperkt tot enkele graden.
Als de koppen dan individueel bekeken worden, dan merk je al snel op dat de 504 echt wel de grote broer is van de 502. Zo is buiten de omvang er een danig verschil in instellingsmogelijkheden tussen beide koppen. De 504 laat je toe om in 4 standen gewichtscompensatie in te stellen (of zoals de Engelsen er een mooie term “counterbalance” voor hebben): Geen gewichtscompensatie – 2,5kg – 5kg & 7,5kg) en dat is echt een fijn gevoel als je met zulke grote lenzen werkt. Zonder gewichtscompensatie is je kop volledig vrij en kan je dus met twee vingers je camera en lens 360 graden bewegen. Met mijn combinatie van 6kg, vond ik het erg prettig werken om de stand op 3 (of 5kg gewichtscompensatie) te zetten.
Een volgende erg handige toevoeging op beide koppen is de lensplaat (die je op je lens gemonteerd hebt). Deze klikt in de voorziende gleuf en zelfs als je knop om de lens te verwijderen per ongeluk zou losdraaien, zal je lens en camera niet op de grond vallen. Er zit namelijk nog een veiligheid op in de vorm van een knop achteraan op de kop. Eenmaal die is ingedrukt, kan je je lens verwijderen.
Als ik moest teruggrijpen naar mijn huidig materiaal, zou ik de Manfrotto 504 vergelijken met de Wimberley WH-200. Echt bedoeld voor het zwaardere werk ( dus voor lenzen van minimaal 400mm tot 800mm).
De Manfrotto 502 is dan eerder te vergelijken met de Wimberley SK-100 (die je op een balhoofd monteert). Eveneens topproducten, maar eerder voor een 300mm F/2,8 lens of lichter.
Test:
Voor de test wou ik beide koppen testen in verschillende omgevingen:
#Jumping: De jumping stond als eerste geprogrammeerd en ik wou kijken hoe beide koppen zich gedroegen in een omgeving waar je snel horizontale bewegingen moet kunnen maken en toch de bewegingsonscherpte tot het minimum moet beperken. Hier kwam ik al snel tot het besluit dat de 504 eerder geschikt was voor mijn lens-camera combinatie. De ondergrond in een piste is niet egaal en de mogelijkheid om de kop precies waterpas te zetten met je levelling base (die in de kop verwerkt is) is een erg leuke toevoeging waarvan ik veelvuldig gebruik van gemaakt heb. 
#Flyball: De volgende opdracht voor dit duo koppen was een flyball training. Flyball is een sport waarbij de eigenaar van de hond een frisbee vasthoudt om die dan vervolgens zo ver als mogelijk weg te gooien en dan je hond laat vertrekken die op zijn beurt de frisbee moet vangen voor hij de grond raakt. Spektakel, actie en super hoge snelheden zijn maar enkele kernwoorden. Tijdens deze test is het voor de koppen belangrijk dat je snel in alle richtingen moet kunnen draaien. Waar het bij jumping vaak over horizontale bewegingen gaat, beweegt hier de hond naar alle kanten en moet je snel en accuraat kunnen volgen. Ook hier was de 504 de winnaar …
#Concerten: Voor de laatste test heb ik elke kop meegenomen op een ander concert. De 502 heb ik meegenomen naar de Antwerpse Lotto Arena om dan gebruikt te worden met een 300mm F/2,8 lens tijdens een concert van Ladies of soul FT Natalia en de 504 tezamen met mijn 400mm F/2,8 lens mocht mee naar het Antwerpse Sportpaleis voor Anouk . Een winnaar is hier niet of beter gezegd, het zijn beide winnaars. Naargelang de lens die je nodig hebt voor het concert, is de ene beter bruikbaar dan de andere.
"Ladies of Soul FT Natalia" @ Lotto Arena (Antwerp - Belgium)
Anouk @ Sportpaleis (Antwerp - Belgium)
Prijs:
Aangezien we allemaal een beetje op onze geldbeugel moeten letten, zal de prijs (jammer genoeg) ook een belangrijke factor spelen. De Manfrotto 502 gaat je zo’n 220€ kosten. De Manfrotto 504 gaat voor 540€ over de toonbank. Zoals vermeld in de bovenstaande review, voor de 504 heb je een speciale adapter kom (voor de Gitzo 5-series is dat de GS5321V75) nodig die je ongeveer 80€ gaat kosten. Over het algemeen gezien is een schommelkop duurder dan deze Manfrotto koppen. De vermelde prijzen zijn indicatief en zijn gebaseerd op de officiële prijzen van de dealer.
Conclusie:
Fotografie met erg grote lenzen is moeilijker dan vele mensen denken. Er komt snel bewegingsonscherpte bij kijken die veroorzaakt wordt door het gebruikte materiaal. Een degelijk statief en een degelijke kop zijn daarbij cruciaal. Tot voor kort gebruikte ik een schommelkop, maar vele fotografen hebben al een videokop of “fluid head” ontdekt (origineel is een fluid head een olie gedempte kop, maar die vindt je alleen nog maar terug in de hele dure koppen van Sachtler). Tijdens een uitgebreide test, merkte ik al snel het verschil tussen de MVH502AH & MAV504HD. Als je lens hebt die gelijk of groter is dan een 400mm F/2,8, dan zou ik niet twijfelen om een 504HD te kopen. Schitterende kop met een erg uitgebreide lijst aan instellingen voor een optimaal gebruiksgemak. Heb je een 300mm F/2,8 of lichter, dan kom je wellicht al erg ver met een 502AH kop.
Tot slot wil ik de Belgische invoerder van Manfrotto, HOTZ danken voor het uitlenen van de producten.
Met vriendelijke groeten,
Sven Michiels
